Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ
Μετά την παραίτηση του Λεοπόλδου από τον ελληνικό θρόνο και τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι τρεις Προστάτιδες Δυνάμεις – η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία – αναζήτησαν βασιλιά για την Ελλάδα. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο που υπέγραψαν, ο βασιλιάς δεν έπρεπε να έχει άμεσους συγγενικούς δεσμούς με οποιαδήποτε από τις τρεις αντίστοιχες Αυλές, αφού καμιά δεν θα δεχόταν ν’ αποκτήσει άλλη κυριαρχικά δικαιώματα στην Ελλάδα..
Καταρτίστηκε λοιπόν ένας κατάλογος υποψηφίων διεκδικητών του ελληνικού θρόνου και άρχισαν οι διαπραγματεύσεις. Η εκλογή αποδείχτηκε πιο δύσκολη απ’ όσο θα μπορούσαν να υποθέσουν οι ενδιαφερόμενες Δυνάμεις. Οι αρνήσεις διαδέχονταν η μία την άλλη, «διότι πάντες εις ούς απηυθύνετο η Συνδιάσκεψις», καθώς γράφει ο Καρολίδης, «ηρνούντο την προσφοράν μη τολμώντες να δεχθώσι θέσιν εγκαταλειφθείσαν υπό ηγεμονόπαιδος θεωρουμένου τόσου συνετού, οίος ήν ο Λεοπόλδος, ενώ προ της εκλογής του Λεοπόλδου πολλοί ήσαν οι δεχόμενοι την θέσιν» (τ.α΄., σ. 461).
Τέλος με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 1/13 Φεβρουαρίου 1832 συμφώνησαν να προσφέρουν τον ελληνικό θρόνο στον δεκαεφτάχρονο Όθωνα, δευτερότοκο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου.
Στις 7 Μαΐου (ν.η.) του ίδιου χρόνου, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν με τη Βαυαρία «συνθήκη περί Ελλάδος». Η συνθήκη πρόβλεπε με ποιους όρους η Αυλή της Βαυαρίας θ’ αποδέχοταν, για λογαριασμό του ανήλικου Όθωνα, τον ελληνικό θρόνο. Τα πιο σημαντικά άρθρα της συνθήκης ήταν τ’ ακόλουθα:
Άρθρο 4: Καθόριζε το απόλυτο μοναρχικό πολίτευμα. Κι αυτό έγινε, καθώς γράφει ο Πετρακάκος, έπειτα από επίμονη απαίτηση του Λουδοβίκου, πατέρα του Όθωνα, «όστις, κλίνων εξ επαγγέλματος προς τον δεσποτισμόν», έδωσε εντολή στον πρεσβευτή του στο Λονδίνο, βαρόνο Cetto, να συστήσει στους αντιπροσώπους των τριών Δυνάμεων «να διαβιβάσωσιν εις τους εν Ελλάδι πράκτοράς των την διαταγήν να αντισταθώσι δι’ όλων των μέσων εις την εγκαθίδρυσιν Συντάγματος» (τ.α΄., σ. 461).
Και ο Αλέξανδρος Σούτσος, διακωμωδώντας την απαίτηση αυτή του Λουδοβίκου, γράφει: «Κατά το 1832, μετά την παραίτηση του Λεοπόλδου, αι τρεις μεγάλαι Δυνάμεις εζήτουν επάνω – κάτω ηγεμόνα κυριάρχην διά την Ελλάδα. Αλλά που νύμφη και όχι γαμβρός; Που ευρίσκεται βασίλειον και λείπει ο βασιλεύς; Ο Φιλελληνικώτατος λοιπόν άναξ της Βαυαρίας επαρουσιάσθη τότε εις το Λονδίνο, την μεγάλην των θρόνων αγοράν, και είπεν:
– Εξάδελφοι και συνάδελφοι βασιλείς, ιδού εγώ πλειστηριάζω. Αλλ’ ακούσατε και την συμφωνίαν μου. Ο ελληνικός λαός – με το έγραψεν ο στρατηγός μου Εϋδέκος – συνηθισμένος τρεις αιώνες να κυβερνάται υπό σουλτάνον, επιθυμεί σήμερον χριστιανόν σουλτάνον» (Τρίτη Σεπτεμβρίου, εκδ. β΄., σ. 60).
Άρθρο 12: Οι τρεις Προστάτιδες Δυνάμεις θα φρόντιζαν να δοθεί δάνειο στην Ελλάδα εξήντα εκατομμυρίων φράγκων. Το πώς κατασπαταλήθηκε το δάνειο αυτό, θα το δούμε παρακάτω.
Άρθρο 13: Όριζε ότι τα γερμανικά στρατεύματα θ’ ακολουθήσουν τον Όθωνα στην Ελλάδα: «Η Α.Μ. ο Βασιλεύς της Βαυαρίας», έλεγε, «θέλει διευκολύνει προς τον Πρίγκηπα Όθωνα τα μέσα να στρατολογήσει εν Βαυαρία και να παραλάβη εις την υπηρεσία αυτού ως βασιλέως της Ελλάδος, σώμα στρατιωτικόν μέχρι τρισχιλίων πεντακοσίων ανδρών, ού τον οπλισμόν, την αποσκευήν και μισθοδοσίαν θέλει χορηγήσει το Ελληνικόν κράτος».
Και, φυσικά, το δάνειο εξανεμίστηκε σε μισθούς των από κάθε καρυδιάς καρύδι μισθοφόρων και στην πληρωμή για την προμήθεια του παλιού οπλισμού που είχε στις αποθήκες της η Βαυαρία.
Η συνθήκη επίσης προέβλεπε πως μέχρι την ενηλικίωση του Όθωνα θα κυβερνούσε τον τόπο αντιβασιλεία «συγκειμένη εκ τριών συμβούλων δοθησομένων αυτώ υπό της Α.Μ. του βασιλέως της Βαυαρίας».
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Αναγκαστικά, λοιπόν, η αναχώρηση του Όθωνα και της αντιβασιλείας από το Μόναχο για την Ελλάδα καθυστέρησε αρκετούς μήνες, αφού έπρεπε πρωτύτερα να σχηματιστεί ο μισθοφορικός αυτός στρατός.
Στο μεταξύ, με υπόδειξη των τριών Προστάτιδων Δυνάμεων, έφυγε από την Ελλάδα για την Βαυαρία επιτροπή για να προσκαλέσει επίσημα τον Όθωνα. Τη συγκροτούσαν ο Ανδρέας Μιαούλης, ο Κώστας Μπότσαρης και ο Δημήτριος Πλαπούτας, που αντιπροσώπευαν, αντίστοιχα, τα νησιά, τη Στερεά Ελλάδα και το Μοριά. Ο τελευταίος, πριν περάσει καν χρόνος «θα αμειφθεί» από τους Βαυαρούς με καταδίκη σε θάνατο.
Τέλος, στα μέσα Νοεμβρίου 1832 ξεκίνησαν τα μισθοφορικά στρατεύματα για την Τεργέστη, όπου επιβιβάστηκαν σε αυστριακά εμπορικά πλοία που θα τους μετέφεραν στην Ελλάδα.
Στις 6 Δεκεμβρίου αναχώρησε και ο Όθωνας· τον συνόδευαν οι αντιβασιλείς και πλήθος από αυλικούς και υπηρέτες. Ακολούθησε διαφορετικό δρομολόγιο. Για να υπογραμμίσει πως έμενε ακλόνητος στον καθολικισμό του, πήγε πρώτα στη Ρώμη και προσκύνησε τον Πάπα. Έμεινε δέκα μέρες παίρνοντας από την αγιότητά του, τόσο αυτός όσο και τα μέλη της αντιβασιλείας, άφθονες ευλογίες, αλλά και οδηγίες για την υποστήριξη των καθολικών οργανώσεων στο νεοσύστατο κράτος που θα κυβερνούσαν.
Από τη Ρώμη κατευθύνθηκαν στη Νεάπολη. Εκεί ο Όθωνας και οι αντιβασιλείς επιβιβάστηκαν στην αγγλική φρεγάτα «Μαδαγασκάρη», με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Λάιονς, που αργότερα, καθώς είδαμε, οι Άγγλοι τον διόρισαν πρεσβευτή στην Αθήνα. Τη «Μαδαγασκάρη» ακολουθούσαν η ρωσική φρεγάτα «Αγία Άννα» και η γαλλική «Κορνηλία». Στις 6/18 Ιανουαρίου 1833 έφτασαν στην Κέρκυρα, όπου τους περίμεναν τα μεταγωγικά με τα μισθοφορικά στρατεύματα. Στις 10/22 του ίδιου μήνα σχημάτισαν μια επιβλητική σε όγκο νηοπομπή και ξεκίνησαν για το Ναύπλιο.
Οι Βαυαροί, οι καινούργιοι αφέντες του τόπου μας, που θα έπαιρναν τη θέση των πασάδων και των μπέηδων, «προσεδόκων», καθώς γράφει ο βιογράφος του Λουδοβίκου Heigel, «ότι νύν εις τας εμπορικάς πόλεις της Βαυαρίας, όπως εν τω μεσαίωνι, έμελλε να περιέλθη η εμπορία της Ανατολής και ότι εις την πενομένην μοίρα του λαού της Βαυαρίας θα παρείχετο άσυλον πολλώ κρείττον εν τοις παρά τον Όθωνα Ευρώτην και τον Αλφειόν πεδίοις ή εν τη μακράν κειμένη Αμερική και ότι πλούσια ηνοίγετο αγορά καταναλώσεως εις τα προϊόντα της βαυαρικής βιομηχανίας». Με άλλα λόγια, έβλεπαν την Ελλάδα σαν ένα είδος αποικίας.
Όσο για το μοναρχικό σύστημα διακυβέρνησης του τόπου, να τι είπε τότε, στις 18 Μαΐου 1833, ο Γάλλος βουλευτής Salvette στη Βουλή της χώρας του:
«Σήμερον δίδεται εις την Ελλάδα είς βασιλεύς, βασιλεύς ξένος εις ένα λαόν εις τον οποίον θα ήρμοζε ίσως είς εθνικός βασιλεύς. Η συνθήκη, ήτις επιβάλλει εις την Ελλάδα Βασιλέα, δεν της δίδει συνταγματικόν πολίτευμα, ούτε καν την ελπίδα προς τούτο. Πρέπει λοιπόν να καταπατηθή η ελευθερία εν Ελλάδι, όπου όλαι αι αναμνήσεις στηρίζονται επί μαρτύρων της ελευθερίας, επί υπερασπιστών, οίτινες επροτίμησαν να αποθάνωσιν ή να επιτρέψωσι να επανήρχετο η χώρα εις την ξένην δουλείαν;».
ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΩΤΙΑΔΗ «3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843»
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΦ. ΤΣΕΚΟΥΡΑΣ