Η Ιερά Μονή Καρακάλλου είναι κτισµένη πάνω σε πλαγιά µεταξύ των µονών Μεγίστης Λαύρας και Ιβήρων. Από τις παραδόσεις που αναφέρονται στην ίδρυσή της, η πιο πιθανή είναι αυτή που θέλει ως κτίτορα της µονής κάποιο µοναχό µε το όνοµα Καρακάλας ή Καρακαλάς στις αρχές του 11ου αιώνα. Η αναφορά της µονής σε πράξη του Πρώτου Νικηφόρου (1018) και η παράλειψή της στο Β´ Τυπικό είναι δείγµα της πολυτάραχης πορείας του µαναστηριού.

Τον 13ο αιώνα µετά την επέλαση πειρατών και Λατίνων η Καρακάλλου οδηγείται σε παντελή ερήµωση. Η σωτήρια επέµβαση των Παλαιολόγων αυτοκρατόρων Ανδρονίκου Β´ και Ιωάννη Ε´ και του πατριάρχη ΚΠόλεως Αθανασίου ξανάδωσε ζωή στο µοναστήρι. Ο αριθµός των µοναχών αυξήθηκε και η µονή ανακαινίστηκε. ωστόσο η µονή έγινε και πάλι στόχος πειρατικών επιδροµών. Τον 16ο αιώνα µε τη συµβολή του ηγεµόνα της Βλαχίας Ιωάννη-Πέτρου -ο οποίος και µόνασε τελικά στη µονή – και κατόπιν άδειας του Σουλτάνου Σουλεϊµάν, η µονή ξανακτίστηκε. Τον 17ο αιώνα στην Καρακάλλου δωρήθηκε το µετόχι του αγίου Νικολάου στην Ισµαηλία.

Στη διάρκεια της δεύτερης οικοδοµικής φάσης της µονής επισκευάστηκαν παλαιότερες κατασκευές και έγιναν προσθήκες. Τέλος δηµιουργήθηκε ανάγκη ανακατασκευής µεγάλου µέρους των κτηριακών της εγκαταστάσεων µετά την σαρωτική πυρκαγιά του 1875. Στους αγώνες κατά των Τούρκων η Καρακάλλου πήρε ενεργό µέρος. Από τα κτίσµατά της πολύ αξιόλογο έργο είναι ο πύργος του Πέτρου, που κτίστηκε τον 16ο αιώνα και είναι ο µεγαλύτερος απ’ όλους τους αγιορείτικους πύργους.

Η µονή κατέχει την ενδέκατη θέση ανάµεσα στις αγιορείτικες µονές. Έχει 5 παρεκκλήσια, 2 εξωκκλήσια και 18 Κελλιά. Το Καθολικό της είναι κτίσµα του 16ου αιώνα µε επιπλέον προσθήκες στους µετέπειτα αιώνες και τιµάται στη µνήµη των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Η σηµερινή τράπεζα της µονής είναι κτίσµα του 1875 αλλά η αρχική της µορφή είναι πολύ παλαιότερη.

Στα κειµήλια της µονής εντάσσονται άµφια και λειτουργικά σκεύη, η κάρα του αγίου αποστόλου Βαρθολοµαίου και του αγίου Χριστοφόρου και ένα τεµάχιο Τιµίου Ξύλου. Στη βιβλιοθήκη της Καρακάλλου φυλάσσονται 279 χειρόγραφα και περίπου 2,500 έντυπα βιβλία. Σήµερα αριθµεί περί τους 30 µοναχούς με Γέροντα τον Αρχιμ. Φιλόθεο Καρακαλλινό